Analiza SWOT w NGO to jedno z najprostszych i jednocześnie najbardziej użytecznych narzędzi, które pomaga spojrzeć na organizację z różnych perspektyw. Dzięki niej organizacje pozarządowe mogą zrozumieć swoje zasoby, ograniczenia oraz zewnętrzne wyzwania i możliwości. Co więcej, dobrze przeprowadzona analiza pozwala podejmować trafniejsze decyzje i planować działania strategiczne z większą pewnością.
Czym jest analiza SWOT w NGO?
Analiza SWOT w NGO to metoda, która pozwala ocenić cztery kluczowe obszary:
-
S – Strengths (mocne strony)
-
W – Weaknesses (słabe strony)
-
O – Opportunities (szanse)
-
T – Threats (zagrożenia)
Podział na czynniki wewnętrzne (S, W) i zewnętrzne (O, T) ułatwia myślenie o organizacji w sposób całościowy.
Jak zastosować tę metodę?
Aby analiza SWOT w NGO była naprawdę użyteczna, warto podejść do niej procesowo, a nie jednorazowo. Zamiast próbować „zamknąć temat” podczas jednego spotkania, lepiej rozłożyć pracę na etapy i wracać do niej kilkukrotnie. W praktyce oznacza to np. zebranie wstępnych obserwacji na jednym spotkaniu, uzupełnienie ich w mniejszych zespołach lub indywidualnie, a następnie powrót do całości z nowej perspektywy.
Dlaczego to ważne? Bo w pracy nad SWOT-em często działa zjawisko fal kreatywności – czyli momentów, w których pojawiają się nowe pomysły, spostrzeżenia i wnioski, których nie było wcześniej. Umysł potrzebuje czasu, by przetworzyć dane, a część trafnych obserwacji pojawia się dopiero po odejściu od tematu i powrocie z nowym spojrzeniem.
Warto też pamiętać, że pewne kwestie mogą ujawniać się dopiero w rozmowach lub po spojrzeniu na sytuację z innego poziomu – np. z punktu widzenia osoby zarządzającej, wolontariusza czy partnera zewnętrznego.
Praktyczne pytania do analizy SWOT w NGO
Mocne strony – Strengths:
-
Co wyróżnia naszą organizację na tle innych?
-
Jakie mamy kompetencje w zespole?
-
Z jakimi partnerami współpracujemy?
-
Jakie mamy osiągnięcia, którymi możemy się pochwalić?
-
Jakie narzędzia, zasoby lub know-how posiadamy?
Słabe strony – Weaknesses:
-
Co sprawia nam trudność w codziennym działaniu?
-
Jakie obszary wymagają poprawy?
-
Czy brakuje nam wiedzy, struktury, czasu lub ludzi?
-
Czy mamy problem z komunikacją wewnętrzną lub zarządzaniem zespołem?
-
W czym jesteśmy mniej skuteczni niż inne NGO?
Szanse – Opportunities:
-
Jakie nowe możliwości otwiera dla nas otoczenie?
-
Czy są dostępne nowe źródła finansowania?
-
Jakie zmiany społeczne wspierają naszą misję?
-
Czy możemy rozwinąć nowe partnerstwa lub programy?
Zagrożenia – Threats:
-
Co może przeszkodzić w realizacji naszych celów?
-
Czy istnieje ryzyko utraty kluczowego finansowania?
-
Jakie zmiany w prawie lub polityce mogą nas negatywnie dotknąć?
-
Czy pojawiła się silna konkurencja w naszym obszarze?
Najczęstsze błędy
-
Zbyt ogólne hasła – np. „brak zasobów” zamiast „brakuje specjalisty ds. promocji”
-
Brak różnicowania między czynnikami wewnętrznymi a zewnętrznymi
-
Robienie analizy „dla zasady”, bez realnego przełożenia na plan działania
-
Niezaproszenie zespołu lub interesariuszy do wspólnego tworzenia analizy
Podsumowanie
Analiza SWOT w NGO nie musi być skomplikowana, aby była skuteczna. Wystarczy odrobina czasu, szczerość w zespole i chęć refleksji. Jej efektem może być nie tylko lepsze zrozumienie organizacji, ale także konkretne pomysły na rozwój, wzmocnienie działań i unikanie ryzyk.
Warto potraktować analizę SWOT w NGO nie jako jednorazowe ćwiczenie, ale jako narzędzie do regularnej pracy strategicznej, które można stosować co roku, w trakcie ewaluacji czy planowania nowych projektów.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Rozważ konsultacje lub doradztwo w Centrum Sektor3.
